Κοιλιακό άλγος

Ορισμός

Το κοιλιακό άλγος είναι πόνος που γίνεται αισθητός μεταξύ του θώρακα και της βουβωνικής χώρας. Η περιοχή αυτή συχνά αναφέρεται ως στομαχική περιοχή ή κοιλιά.

Εναλλακτικές Ονομασίες

Στομαχόπονος, πόνος στην κοιλιά, κοιλιακές κράμπες

Γενικές Πληροφορίες

Όλοι βιώνουν πόνο στην κοιλιά κάποια στιγμή στη ζωή τους. Τις περισσότερες φορές, δεν προκαλείται από ένα σοβαρό ιατρικό πρόβλημα.

Υπάρχουν πολλά όργανα στην κοιλιά. Ο πόνος στην κοιλιά μπορεί να προέρχεται από οποιοδήποτε από αυτά:

• Όργανα που σχετίζονται με την πέψη - το τέλος του οισοφάγου, ο στόμαχος, το λεπτό και παχύ έντερο, το ήπαρ, η χοληδόχος κύστη και το πάγκρεας
• Η αορτή - ένα μεγάλο αιμοφόρο αγγείο που διατρέχει κεντρικά προς τα κάτω την κοιλιά
• Η σκωληκοειδής απόφυση - ένα όργανο στο κατώτερο δεξιό τμήμα της κοιλιάς, που δεν εξυπηρετεί πλέον κάποια λειτουργία
• Οι νεφροί - δύο νεφροειδούς σχήματος όργανα που βρίσκονται βαθιά στην κοιλιακή κοιλότητα
• Ο σπλήνας - ένα όργανο που συμμετέχει στη διαχείριση του αίματος και στον έλεγχο των λοιμώξεων

Ωστόσο, ο πόνος μπορεί να προέρχεται από κάπου αλλού - όπως ο θώρακας ή η πυελική χώρα. Μπορεί επίσης να έχετε μια γενικευμένη λοίμωξη, όπως γρίπη ή στρεπτοκοκκική λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού, που επηρεάζει πολλά μέρη του σώματος.

Η ένταση του πόνου δεν αντανακλά πάντα τη σοβαρότητα της πάθησης που προκαλεί τον πόνο. Ο ισχυρός κοιλιακός πόνος μπορεί να οφείλεται σε ήπιες καταστάσεις, όπως αέρια ή τις κράμπες που προκαλεί η ιογενής γαστρεντερίτιδα. Αντίθετα, ο σχετικά ήπιος πόνος ή η απουσία πόνου μπορεί να υπάρχει σε απειλητικές για τη ζωή παθήσεις, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου ή τα πρώιμα στάδια της σκωληκοειδίτιδας.

Άλλοι τρόποι για την περιγραφή του πόνου στην κοιλιά περιλαμβάνουν:

• Ο πόνος μπορεί να είναι γενικευμένος, που σημαίνει ότι γίνεται αισθητός σε περισσότερο από το μισό της κοιλιάς. Αυτός είναι περισσότερο τυπικός για έναν στομαχικό ιό, δυσπεψία ή αέρια. Εάν ο πόνος γίνει πιο ισχυρός, μπορεί να υπάρχει απόφραξη του εντέρου.
• Ο εντοπισμένος πόνος γίνεται αισθητός μόνο σε μια περιοχή στην κοιλιά. Αυτός ο τύπος πόνου πιθανότατα αποτελεί σημείο ενός προβλήματος σε ένα από τα κοιλιακά όργανα, όπως η σκωληκοειδής απόφυση, η χοληδόχος κύστη ή το στομάχι (έλκη).
• Ο πόνος στη μορφή κράμπας συνήθως δεν είναι σοβαρός, και οφείλεται συνήθως σε αέρια ή πρήξιμο. Συχνά ακολουθείται από διάρροια. Περισσότερο ανησυχητικά σημεία αποτελούν ο πόνος που εμφανίζεται συχνά, διαρκεί περισσότερο (περισσότερο από 24 ώρες) ή συνυπάρχει με πυρετό.
• Ο κολικός είναι πόνος που έρχεται σε κύματα, συνήθως ξεκινά και σταματά απότομα και συχνά είναι ισχυρός. Οι πέτρες στα νεφρά και οι χολόλιθοι αποτελούν συχνά αίτια αυτού του τύπου κοιλιακού άλγους.

Αίτια

Πολλές διαφορετικές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν κοιλιακό άλγος. Το σημαντικό είναι να ξέρετε το πότε να αναζητήσετε άμεση ιατρική βοήθεια. Σε πολλές περιπτώσεις μπορείτε απλά να περιμένετε, να χρησιμοποιήσετε κάποια θεραπεία στο σπίτι και να καλέσετε το γιατρό σας αργότερα μόνο εάν τα συμπτώματα επιμείνουν.

Τα πιθανά αίτια περιλαμβάνουν:

• Σκωληκοειδίτιδα (φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης)
• Απόφραξη του εντέρου
• Χολοκυστίτιδα (φλεγμονή της χοληδόχου κύστης) με ή χωρίς χολόλιθους
• Χρόνια δυσκοιλιότητα
• Διαχωριστικό ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής
• Εκκολπωματίτιδα
• Τροφική αλλεργία
• Τροφική δηλητηρίαση ( Salmonella και Shigella) ή ιογενής γαστρεντερίτιδα
• Καούρα, δυσπεψία ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (νόσος Crohn ή ελκώδης κολίτιδα)
• Εγκόλπωση - αν και ασυνήθης, πρόκειται για ένα σοβαρό πιθανό αίτιο πόνου σε ένα βρέφος, το οποίο μπορεί να φέρνει τα γόνατα στο στήθος και να κλαίει
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• Ισχαιμία εντέρου
• Νεφρόλιθοι
• Δυσανεξία στη λακτόζη
• Ανεπάρκεια μεσεντερίου ή έμφρακτο (έλλειψη επαρκούς αιμάτωσης στο έντερο, που σε κάποιες περιπτώσεις έχει ως αποτέλεσμα ανεπάρκεια ή νέκρωση τμήματος του εντέρου)
• Παγκρεατίτιδα (φλεγμονή του παγκρέατος)
• Όγκοι ή καρκίνος
• Έλκη
• Ουρολοιμώξεις

Όταν ένα φλεγμένων όργανο (όπως η σκωληκοειδής απόφυση) στην κοιλιά ρηγνύεται ή διαρρέει υγρό, ο πόνος είναι βασανιστικός, ενώ η κοιλιά γίνεται σκληρή και πολύ ευαίσθητη στο άγγιγμα. Επίσης, υπάρχει πυρετός. Αυτό εκδηλώνεται ως περιτονίτιδα (φλεγμονή και λοίμωξη της επένδυσης της κοιλιακής κοιλότητας) που αναπτύσσεται και εξαπλώνεται από το σημείο της ρήξης. Αυτή αποτελεί ιατρικό επείγον.

Σε βρέφη, το παρατεταμένο ανεξήγητο κλάμα (συχνά καλείται "κολικός") μπορεί να προκαλείται από κοιλιακό άλγος που μπορεί να περάσει με την αφόδευση ή την αποβολή αερίων. Ο κολικός είναι συνήθως χειρότερος το απόγευμα. Το να πάρετε αγκαλιά και να κουνήσετε το παιδί μπορεί να προσφέρει κάποια ανακούφιση.

Το κοιλιακό άλγος κατά την εμμηνόρροια μπορεί να οφείλεται σε εμμηνορροϊκές κράμπες ή μπορεί να υποδεικνύουν πρόβλημα σε ένα αναπαραγωγικό όργανο. Αυτά περιλαμβάνουν παθήσεις όπως ενδομητρίωση (όταν ιστός από τη μήτρα μετατοπίζεται κάπου αλλού, όπως το πυελικό τοίχωμα ή οι ωοθήκες), ή πυελική φλεγμονώδης νόσος (λοίμωξη των αναπαραγωγικών οργάνων, συνήθως από μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσο). Μια έκτοπη κύηση, ή μια κύηση εκτός της φυσιολογικής θέσης στη μήτρα, μπορεί να μιμείται τις εμμηνορροϊκές κράμπες και αιμορραγία. Ωστόσο, τα συμπτώματα είναι συνήθως περισσότερο έντονα από αυτά που βιώνονται συνήθως στη διάρκεια της εμμηνόρροιας.

Το κοιλιακό άλγος μπορεί στην πραγματικότητα να προκαλείται από ένα όργανο στο θώρακα, όπως οι πνεύμονες (για παράδειγμα, πνευμονία) ή η καρδιά (όπως μια καρδιακή προσβολή). Ή, μπορεί να προέρχεται από μυϊκή καταπόνηση των κοιλιακών μυών.

Οι καρκίνοι του παχέος εντέρου ή άλλων γαστρεντερικών περιοχών αποτελούν σοβαρές αλλά ασυνήθιστες αιτίες κοιλιακού άλγους.

Άλλα, περισσότερο ασυνήθη αίτια κοιλιακού άλγους περιλαμβάνουν έναν τύπο συναισθηματικής ταραχής που καλείται διαταραχή σωματοποίησης, που αντανακλά ως σωματική δυσφορία (όπως επαναλαμβανόμενο κοιλιακό άλγος). Η στρεπτοκοκκική λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού μπορεί να προκαλέσει κοιλιακό άλγος.

Μια κρίση δρεπανοκυτταρικής αναιμίας μπορεί να προκαλέσει κοιλιακό άλγος. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εκληφθεί ως ο πόνος της σκωληκοειδίτιδας ή παθήσεων άλλων κοιλιακών οργάνων.

Ο έρπης ζωστήρας (μια λοίμωξη των νεύρων που συσχετίζεται με δερματικό εξάνθημα και προκαλείται από τον ιό της ανεμευλογιάς) μπορεί να προκαλέσει πόνο στην κοιλιά. Ωστόσο, επειδή το εξάνθημα εμφανίζεται αρκετές ημέρες μετά την έναρξη του πόνου, μπορεί να εκληφθεί ως σκωληκοειδίτιδα ή άλλες παθήσεις των κοιλιακών οργάνων.

Οικιακή Περίθαλψη

Για ήπιους πόνους:

• Πιείτε γουλιά-γουλιά νερό ή άλλα καθαρά υγρά.
• Αποφύγετε τις στερεές τροφές για τις πρώτες ώρες. Εάν κάνατε έμετο, περιμένετε 6 ώρες. Στη συνέχεια καταναλώστε μικρές ποσότητες ήπιων τροφών όπως ρύζι, σάλτσα μήλου ή κράκερς. Αποφύγετε τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
• Εάν ο πόνος είναι ψηλά στην κοιλιά και εμφανίζεται μετά τα γεύματα, τα αντιόξινα μπορεί να προσφέρουν κάποια ανακούφιση, ιδιαίτερα εάν αισθάνεστε κάψιμο ή δυσπεψία. Αποφύγετε τα εσπεριδοειδή, τα λιπαρά φαγητά, τα τηγανιτά, τα προϊόντα ντομάτας, την καφεΐνη, το αλκοόλ και τα ανθρακούχα ποτά. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε έναν αναστολέα Η₂ (Tagamet, Pepcid, ή Zantac) που είναι διαθέσιμα χωρίς ιατρική συνταγή. Εάν κάποιο από αυτά τα φάρμακα επιδεινώσουν τον πόνο σας, ΚΑΛΕΣΤΕ άμεσα το γιατρό σας.
• ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ την ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη ή άλλα αντιφλεγμονώδη και ναρκωτικά φάρμακα, εκτός και εάν σας τα χορηγήσει ο γιατρός σας. Εάν γνωρίζετε ότι ο πόνος σας δεν σχετίζεται με το ήπαρ, μπορείτε να δοκιμάσετε ακεταμινοφαίνη (Tylenol).

Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό

Αναζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια ή καλέστε το 166 εάν:

• Βρίσκεστε υπό θεραπεία για καρκίνο
• Δεν μπορείτε να ενεργηθείτε, ιδιαίτερα εάν κάνετε έμετο
• Κάνετε έμετο με αίμα ή έχετε αίμα στα κόπρανα (ιδιαίτερα εάν είναι σκούρα κόκκινα ή μαύρα)
• Έχετε πόνο στο θώρακα, λαιμό ή ώμο
• Έχετε ξαφνικό, οξύ κοιλιακό άλγος
• Έχετε πόνο στις ή μεταξύ των ωμοπλατών, ταυτόχρονα με ναυτία
• Η κοιλιά σας είναι σφιχτή, σκληρή και ευαίσθητη στο άγγιγμα
• Είστε έγκυος ή μπορεί να είστε έγκυος
• Είχατε έναν πρόσφατο τραυματισμό στην κοιλιά σας
• Δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε

Καλέστε το γιατρό σας εάν έχετε:

• Κοιλιακή δυσφορία που διαρκεί 1 εβδομάδα ή περισσότερο
• Κοιλιακό άλγος που δεν βελτιώνετε σε 24-48 ώρες ή γίνεται πιο ισχυρό και συχνό
• Φούσκωμα που επιμένει για περισσότερο από 2 ημέρες
• Αίσθημα καύσου όταν ουρείτε ή ουρείτε συχνά
• Διάρροια για περισσότερες από 5 ημέρες, ή εάν το βρέφος ή παιδί σας έχει διάρροια για περισσότερες από 2 ημέρες ή κάνει έμετο για περισσότερες από 12 ώρες - καλέστε αμέσως εάν ένα νεογέννητο, μικρότερο των 3 μηνών, έχει διάρροια ή έμετο
• Πυρετό (πάνω από 37,8°C για ενήλικες ή 38°C για παιδιά) μαζί με τον πόνο
• Παρατεταμένη ανορεξία
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους

Τι να Περιμένετε κατά την Επίσκεψη στο Γιατρό

Από το ιατρικό ιστορικό σας και την κλινική εξέταση, ο γιατρός σας θα προσπαθήσει να προσδιορίσει το αίτιο του κοιλιακού πόνου σας. Το να ξέρετε τη θέση του πόνου και το χρονικό πρότυπό του, θα βοηθήσει, όπως και η παρουσία άλλων συμπτωμάτων, όπως πυρετός, κόπωση, γενική αδιαθεσία, ναυτία, έμετος ή μεταβολές στα κόπρανα.

Κατά την κλινική εξέταση, ο γιατρός θα προσπαθήσει να προσδιορίσει εάν ο πόνος είναι εντοπισμένος σε μία περιοχή (σημείο ευαισθησίας) ή είναι διάχυτος. Θα ελέγξει εάν ο πόνος σχετίζετε με φλεγμονή στο περιτόναιο (ονομάζεται περιτονίτιδα). Εάν ο γιατρό βρει ενδείξεις περιτονίτιδας, ο κοιλιακός πόνος μπορεί να ταξινομηθεί ως "οξεία κοιλία", που μπορεί να απαιτεί άμεσο χειρουργείο.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας κάνει τις ακόλουθες ερωτήσεις για τον πόνο στην κοιλιά σας:

• Ο πόνος είναι παντού (διάχυτος ή γενικευμένος) ή σε μια συγκεκριμένη θέση;
• Ποιο σημείο της κοιλιάς επηρεάζεται; Χαμηλά ή ψηλά; Δεξιά, αριστερά ή στο κέντρο; Γύρω από τον ομφαλό;
• Ο πόνος είναι ισχυρός, οξύς ή σαν κράμπα, επίμονος ή συνεχής, περιοδικός και με αλλαγές στην ένταση μέσα σε λεπτά;
• Ο πόνος σας ξυπνά τη νύχτα;
• Είχατε παρόμοιο πόνο στο παρελθόν; Πόσο είχε διαρκέσει το προηγούμενο επεισόδιο;
• Πόσο συχνά έχετε τον πόνο; Είναι συνεχής ή έρχεται και φεύγει;
• Συμβαίνει μέσα σε λεπτά μετά το φαγητό; Μέσα σε 2 με 3 ώρες μετά το φαγητό;
• Γίνετε σταδιακά πιο ισχυρός;
• Συμβαίνει στη διάρκεια της εμμηνόρροιας (δυσμηνόρροια);
• Αντανακλά ο πόνος στη μέση, στην πλάτη, κάτω από τη δεξιά ωμοπλάτη ή στη βουβωνική χώρα, στους γλουτούς ή στα πόδια;
• Ο πόνος χειροτερεύει όταν ξαπλώνετε ανάσκελα;
• Ο πόνος χειροτερεύει όταν φάτε ή πιείτε; Μετά από λιπαρά τρόφιμα, γαλακτοκομικά προϊόντα ή αλκοόλ;
• Ο πόνος χειροτερεύει όταν έχετε άγχος; Μετά από επίπονες προσπάθειες;
• Ο πόνος βελτιώνεται μετά το φαγητό ή αφού ενεργηθείτε;
• Ο πόνος βελτιώνετε μετά την κατανάλωση γάλατος ή τη λήψη αντιόξινων;
• Τι φάρμακα παίρνετε;
• Είχατε κάποιον πρόσφατο τραυματισμό;
• Είστε έγκυος;
• Τι άλλα συμπτώματα έχετε ταυτόχρονα με τον πόνο;

Οι διαγνωστικές εξετάσεις που μπορεί να εκτελεστούν περιλαμβάνουν:

• Κλύσμα βαρίου
• Αξονική τομογραφία
• Κολονοσκόπηση ή σιγμοειδοσκόπηση (άμεσος έλεγχος του κατώτερου εντέρου)
• Αιματολογικές, ουρολογικές εξετάσεις και εξέταση κοπράνων
• Ενδοσκόπηση της ανώτερης γαστρεντερικής οδού
• Υπέρηχος της κοιλιάς
• Σειρές ανώτερου γαστρεντερικού και λεπτού εντέρου
• Ακτινογραφίες της κοιλιάς

Πρόληψη

Για την πρόληψη αρκετών τύπων κοιλιακού άλγους:

• Να αποφεύγετε τα λιπαρά τρόφιμα.
• Να πίνετε αρκετό νερό κάθε μέρα.
• Να τρώτε μικρά γεύματα περισσότερο συχνά.
• Να ασκήστε τακτικά.
• Να περιορίσετε τα τρόφιμα που προκαλούν αέρια.
• Διασφαλίστε ότι τρώτε ισορροπημένα γεύματα, πλούσια σε ίνες. Να τρώτε αρκετά φρούτα και λαχανικά.

Για την πρόληψη των συμπτωμάτων της καούρας ή της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης:

• Μετά το γεύμα, παραμείνετε όρθιοι για τουλάχιστον 30 λεπτά.
• Ανυψώστε την κεφαλή του κρεβατιού.
• Τελειώστε το γεύμα τουλάχιστον 2 ώρες πριν ξαπλώσετε.
• Χάστε βάρος εάν πρέπει.
• Διακόψετε το κάπνισμα.